AKTUALNOŚCI

Sygn. akt VRC 000/14

UZASADNIENIE

Prokurator Rejonowy Białystok - Południe w Białymstoku wniósł pozew przeciwko P C, E N i małoletniemu F N o unieważnienie uznania dziecka. W uzasadnieniu wskazał, że EN uznając małoletniego przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego był przekonany, że jest ojcem małoletniego F. Wyjaśnił, że w późniejszym czasie powziął wątpliwości, czy jest biologicznym ojcem małoletniego. Wówczas zlecił przeprowadzenie prywatnych badań DNA, pobierając od małoletniego próbkę, bez wiedzy jego matki. Wskazał, że jak wynika z badania polimorfizmu DNA z dnia 00.00.2011 r. na podstawie przeprowadzonego badania zastał uzyskany wynik, w którym zaprzeczenie ojcostwa jest 100% (k.2-4).

Pozwany EN przychylił się do pozwu (k.29).

Pozwana P C na rozprawie w dniu 00.00.2014 r. domagała się oddalenia powództwa (k.45).

Kurator małoletniego  ustanowiony w osobie  adwokata M M,celem reprezentowania małoletniego w sprawie o unieważnienie uznania dziecka,na rozprawie w dniu 00.00.2014 r. wniósł o oddalenie powództwa (k.45).

Sąd ustalił, co następuje:

Małoletni FN urodził się dnia 11 grudnia 2006 r. w Białymstoku jako dziecko E N i P C(odpis zupełny aktu urodzenia k. 5).

Pozwany E N  oświadczeniem złożonym w dniu 00 grudnia 2006 r. przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w M uznał, że małoletni pozwany jest jego synem. Dziecko otrzymało nazwisko ojca – czyli w brzmieniu „N”. W dniu składania oświadczenia pozwany był przekonany, że małoletni pozwany jest jego synem. Pozwana P C z była obecna przy składaniu oświadczenia i potwierdziła, że ojcem dziecka jest pozwany E N.

P C i E N w okresie między trzechsetnym a sto osiemdziesiątym pierwszym dniem przed urodzeniem się małoletniego pozwanego ze sobą współżyli – co do tego strony były zgodne. Pomiędzy stronami zaczęły się konflikty i w rezultacie strony rozstały się w sierpniu 2009 roku.

Powód nie miał wątpliwości, że pozwany jest jego synem. Powód na skutek naleganie narzeczonej, wykonał badania DNA z udziałem swojej osoby i dziecka – 00 listopada 2011 r. Wykonał je i wyłącznie na prośbę narzeczonej, aby upewnić ją co do swego ojcostwa małoletniego pozwanego. Wynik zamierzał pokazać wyłącznie narzeczonej, a matki dziecka nie poinformował o zamiarze badań, aby w sytuacji,gdy okaże się z testu DNA, że pozwany jest jego synem nie wprowadzać atmosfery nieufności. Z przeprowadzonego badania został uzyskany wynik analizy DNA wykluczający domniemanego ojca jako biologicznego badanego dziecka. W oparciu wyniki testów uzyskanych z analizy DNA, zaprzeczenie ojcostwa jest 100% (k.11-14).

               Miedzy stronami toczyło się postępowanie z powództwa E N o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,powództwo zostało oddalone, E N nie wniósł apelacji. (k. 37 akt Sądu Rejonowego w Białymstoku, sygn. akt V RC 000/11).

Wyrokiem z dnia 00 maja 2012 r. Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie o sygn. akt V RC 00/12 zasądził od E N na rzecz małoletniego F N tytułem alimentów kwotę po 500 zł miesięcznie (k. 128 akt Sądu Rejonowego w Białymstoku, sygn. akt V RC  00/12).

Pozwana PC w toku niniejszego postępowania podała, że wyklucza, iż ojcem małoletniego może nie być pozwany wskazując, że F jest do niego podobny wskazując dodatkowo, że posiadają wspólne cechy charakteru. Wyjaśniła, że nie wyobraża sobie, aby pozwany nie był ojcem małoletniego, nawet ze względu na dobro dziecko. Następnie wskazała, iż nie kwestionuje wyników DNA, które wykluczają ojcostwo (k. 45-52).

Zdaniem Sądu zeznania powódki złożone w niniejszej sprawie nie polegają na prawdzie, gdyż po raz kolejny próbuje wykazać okoliczności, które mogłyby korzystnie wpłynąć na wynik sprawy.

Sąd zważył,co następuje:

Zgodnie zart. 86 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz o unieważnienie uznania dziecka może wytoczyć także prokurator. Prokurator nie jest związany terminami do wytoczenia powództwa o prawa stanu, w przeciwieństwie do ojca, matki lub dziecka (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 1968 r., sygn. akt II CR 39/68,LEX nr 6300).

Legitymacja prokuratora w sprawach o ustalenie lub ukształtowanie prawa ma charakter materialnoprawny. W związku z tym nie stosuje się do niej ograniczenia czasowego przewidzianego dla innych osób uprawnionych. Jedyne ograniczenie do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa oraz o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przez prokuratora przewidziane jest w zdaniu 2 art. 86 k.r.o, który stanowi nie jest ono dopuszczalne po śmierci dziecka. Jeżeli natomiast uznanie ojcostwa nastąpiło po śmierci dziecka, prokurator może wytoczyć powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania. Innych ograniczeń czasowych w wytoczeniu powództwa o zaprzeczenie ojcostwa przez prokuratora ustawa nie przewiduje.

Z kolei art. 57 Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje na możliwość wystąpienia przez prokuratora z samodzielnym powództwem, jeżeli wytaczając powództwo, nie działa na rzecz oznaczonej osoby. Wówczas wnosi on pozew przeciwko wszystkim osobom będącym stronami stosunku prawnego, którego dotyczy powództwo. W procesie, w którym prokurator nie wytacza powództwa na rzecz oznaczonej osoby,prokurator nie tylko jest stroną w znaczeniu materialnym, lecz także posiada własną legitymację procesową materialną, zwaną legitymacją publicznoprawną(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1979 roku, sygn. akt II CZ 121/79, OSNC 1980, nr 6, poz. 124).

Na gruncie obecnie obowiązującego stanu prawnego, odmiennie niż w stanie prawnym sprzed 6 wejście w życie noweli z dnia 6 listopada 2008 r., podstawą żądania ustalenia bezskuteczności uznania ojcostwa może być wyłącznie fakt, iż dziecko nie pochodzi od mężczyzny, który uznał swoje ojcostwo tego dziecka.

Ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa na drodze odrębnego procesu cywilnego, jest obecnie jedynym sposobem „uchylenia" skutków uznania dokonanego według wy­magań kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ze względu na to, że podstawą tego żądania nie jest wada oświadczenia woli, lecz brak biologicznego pochodzenia dziecka od uznającego mężczyzny, ustale­nie bezskuteczności uznania (jakby jego uchylenie)dokonuje się w wyroku sądu, a nie przez oświadczenie.

Postanowieniem z dnia 27 stycznia 2015 roku Sąd  dopuścił dowód z opinii biegłego psychologa W G na okoliczność ustalenia, jaki charakter mają więzi emocjonalne między małoletnim a E N, czy postawy rodzicielskiej prezentowane dotychczas wobec małoletniego przez E N były prawidłowe, czy biorąc pod uwagę wiek rzeczywisty małoletniego, rodzaj i kierunek więzi między małoletnim a pozwanym, zerwanie więzi może skutkować urazem emocjonalnym małoletniego,rodzić zaburzenia adaptacyjne a jeśli tak to, w jakim zakresie, czy w interesie małoletniego dziecka byłoby, aby nadal miało kontakty w pozwanym nawet w przypadku uznania bezskuteczności uznania ojcostwa z uwzględnieniem relacji dziecka z pozwanymi (k.81).

               Biegła sądowa w przedstawionej opinii sądowej (k.94-100) wskazała, że małoletni kieruje i odbiera silnie pozytywne więzi emocjonalne w stosunku do E N. Kocha go, widzi w nim ojca oraz zależy mu na kontakcie z nim, przy jednoczesnej idealizacji jego osoby. Nadto postawy rodzicielskie prezentowane dotychczas wobec małoletniego przez E N były prawidłowe, choć nieregularne i ograniczone co do czasu i kontaktów bezpośrednich. Biegła wskazała, iż biorąc pod uwagę wiek rzeczywisty małoletniego, rodzaj i kierunek więzi miedzy nim, a pozwanym, zerwanie ich może skutkować urazem emocjonalnym małoletniego i zaburzeniami adaptacyjnymi, które utrudnią funkcjonowanie dziecka i zablokują jego rozwój w relacjach społecznych, emocjonalnych i intelektualnych, co w konsekwencji może spowodować poważne trudności w procesie wychowawczym małoletniego. Zaleciła również aby małoletni miał w dalszym ciągu kontakt z pozwanym, nawet w przypadku uznania bezskuteczności uznania ojcostwa pozwanego. Biegła wskazała, że pozwany powinien skorzystać z pomocy psychologicznej w celu przygotowania się do rozmowy z małoletnim i mógł skupić się na relacjach z nim.

Na rozprawie w dniu 00 lipca 2015 r. biegła w ustnej opinii uzupełniającej wskazała, iż podtrzymuje złożoną do akt opinię podstawową (k.122).

W ocenie Sądu, opinia podstawowa, oraz opinia uzupełniająca sporządzona przez biegłych sądowych z zakresu psychologii i pedagogiki jest opracowana w sposób prawidłowy, rzetelny i w pełni zasługuje na wiarygodność. Poddaje się ona bowiem pozytywnej weryfikacji w oparciu o kryteria takie jak zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, a także sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonego w opinii wniosku (tak m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07 listopada 2000 roku, OSNC 2001/4/64, I CKN 1170/98). Biegli w sposób nie budzący wątpliwości przedstawili sposób swego rozumowania w dochodzeniu do wniosków końcowych opinii.

Pozwany EN na rozprawie w dniu 00.07.2015 r. wskazał, iż rozmawiał z małoletnim o tym, iż nie jest jego ojcem biologicznym. Wyjaśnił, iż starał się przekazać tą informację w sposób bardzo delikatny. Podniósł, iż reakcja dziecka była dobra, dodał, iż mają kontakt codziennie i wkrótce się zobaczą (k.123-124).

Analiza i ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi zatem do przekonania, że biologicznym ojcem małoletniego F N nie jest E N, żądanie pozwu jest więc w pełni zasadne.

Zaprzeczenie ojcostwa nie pozostaje w sprzeczności z dobrem dziecka. Sąd nie znajduje żadnych podstawy do uznania, że uregulowanie stanu prawnego zgodnie ze stanem rzeczywistym odbędzie się ze szkodą dla dobra dziecka. Sąd rozpatrujący sprawę o uznanie bezskuteczności ojcostwa powinien mieć na uwadze naczelna zasadę rozstrzygania sprawy o pochodzenie dziecka zgodnie z prawdą obiektywną, która ma znaczenie prawno-procesowe, jak i prawno-materialne. Co oznacza, że sąd, kierując się silnym interesem społecznym, powinien dążyć do ustalenia rzeczywistego pochodzenia dziecka, niezależnie od aktywności samych stron (J. Zatorska,komentarz do art. 67 kro, LEX/el 2011).

Wskazać natomiast należy, że ustalenie ojcostwa leży także w interesie dziecka i jest zgodne z jego dobrem. Ma ono bowiem prawo wiedzieć i mieć pewność co do tego, kto jest jego ojcem. Jest to konieczne dla jego prawidłowego rozwoju. Powództwo zmierza też do ochrony dobra osobistego dziecka polegającego na więzi z biologicznym ojcem.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie powołanych wyżej przepisów uwzględnił powództwo w całości.

O kosztach sądowych rozstrzygnięto stosownie do art. 102 kpc, odstępując od obciążania nimi stron postępowania.

Adwokat, pełnomocnik

zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka