AKTUALNOŚCI

Sygn. akt II Cz 000/19

POSTANOWIENIE

Dnia  7 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy w B II Wydział Cywilny Odwoławczy

w  składzie:

             Przewodniczący:  SSO  B S (ref.)

             Sędziowie:           SSO   J P

                                          SSO   B Ł

po   rozpoznaniu  w dniu 7 czerwca 2019 r. w B

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A A

z udziałem E K i H S

o zniesienie współwłasności

o na skutek zażalenia uczestniczki postępowania H S

od postanowienia Sądu Rejonowego w B

z dnia 4 lutego 2019 r., sygn. akt II Ns 0000/17

postanawia:

oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w B oddalił wniosek uczestniczki postępowania H S o wyłączenie sędziego K K.

Sąd I instancji podniósł, że uczestniczka postępowania H S w dniu 28 stycznia 2019 r. złożyła wniosek o wyłącznie sędziego K K, w uzasadnieniu którego wskazała na konflikt interesów zaistniały pomiędzy nią, a sędzią, który może mieć wpływ na stosunek sędziego do niej, jako do strony. Wyjaśniła, że sędzia został przez nią „zaskarżony w prokuraturze” i toczy się wobec niego postępowanie karne w sprawie o sygn. RP III Ko 000/217 Prokuratury Regionalnej w B o czyn a art. 231§ 1 k.k. i art. 304 k.p.k. Powyższa okoliczność jej zdaniem powoduje uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego przy rozpatrywaniu tej sprawy.

W  ocenie  Sądu I instancji wniosek  o  wyłączenie  sędziego  nie  zasługiwał  na  uwzględnienie, nie stwierdzono bowiem żadnej z przyczyn  mogących  świadczyć  o  zaistnieniu przesłanek z art. 48 k.p.c. (przesłanki wyłączenia sędziego z mocy ustawy)  lub z art. 49 k.p.c.  Subiektywna ocena uczestniczki postępowania o tym, że działania sędziego są stronnicze oraz złożenie przez nią doniesienia do prokuratury dotyczącego sędziego, nie stanowią jeszcze okoliczności, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego K K, w rozumieniu art. 49 k.p.c. Na skutek zawiadomienia uczestniczki postępowania, które skierowała ona  do Prokuratury Regionalnej w B, ostatecznie jej sprawa została przekazana do Prokuratury Rejonowej B – Południe w B, gdzie nadano  jej sygn. akt  PR DS. 000/18, a w dniu 25 czerwca 2018 r. wydano postanowienie o umorzeniu postępowania. Rozstrzygnięcie w tym zakresie nie jest prawomocne, gdyż w dniu 12 grudnia 2018 r. przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania  (notatka urzędowa z dnia 4 lutego 2019 r.).

Dodatkowo Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że sędzia K K złożył w trybie art. 52 § 2 k.p.c. oświadczenie z dnia 31 stycznia 2019 r., z którego jednoznacznie wynika, że nie istnieją jakiekolwiek okoliczności, które mogłyby wywoływać  uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności, a które uzasadniałyby wniosek o jego wyłączenie  od rozpoznawania niniejszej sprawy. W orzecznictwie jest przyjęte, że okoliczności dotyczące ewentualnych  uchybień  proceduralnych, które  zdaniem uczestniczki miały miejsce, winny  być  przedmiotem  środków odwoławczych, nie mogą zaś stanowić samodzielnej podstawy wniosku o wyłączenie sędziego od rozpoznania sprawy Ponadto ustalenia dotyczące umorzenia postępowania w sprawie o sygn. akt  PR DS. 000/18 Prokuratury Rejonowej B – Południe w B oraz treść oświadczenia sędziego o braku z jego strony osobistego nastawienia o charakterze negatywnym do osób zainteresowanych, biorących udział w niniejszym postępowaniu, nie potwierdzają istnienia „konfliktu interesów” pomiędzy uczestniczką, a sędzią, na który powołuje się ona we wniosku, a który mógłby wpływać na  bezstronność  sędziego.  

             Zażalenie na to postanowienie złożyła uczestniczka postępowania H S, zarzucając mu:

1.      celową złą interpretację okoliczności faktycznych dotyczących postępowania o sygn. akt  PR DS. 000/18;

2.      brak obiektywizmu Sądu Rejonowego w B w sprawie II Ns 0000/17 oraz specjalne przywileje dla sędziego K K.

       Podnosząc powyższe, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia w całości oraz zasądzenie od wierzycieli na jej rzecz kosztów procesu według norm przypisanych, jeśli takowe wynikną, zaś w przypadku przegranej sprawny nieobciążanie jej kosztami poniesionymi przez stronę przeciwną zgodnie z art. 102 k.p.c. .

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

            Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd I instancji dokonał właściwej oceny wniosku uczestniczki postępowania H S o wyłączenie sędziego K K od rozpoznania sprawy i nie dopuścił się naruszenia art. 49 k.p.c.

Jak wskazuje treść przepisu art. 49 k.p.c., sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie. Ustawa nie przytacza wskazówek co do rodzaju okoliczności mogących wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego. Taką okoliczność może stanowić m.in. określony stosunek łączący sędziego z jedną ze stron, jej przedstawicielem ustawowym czy pełnomocnikiem. Podstawą wyłączenia mogą być stosunki o charakterze emocjonalnym, ale także towarzysko-służbowe, powiązania majątkowe, finansowe, kredytowe, itp. Przyczyn wyłączenia na podstawie powyższego przepisu upatrywać można również w zachowaniu sędziego podczas postępowania, np. poprzez okazywanie wyraźnej niechęci w stosunku do jednej ze stron. Z pewnością jednak bezstronności nie można łączyć z samym podejmowaniem przez sędziego rozstrzygnięć i decyzji procesowych, niezgodnych z oczekiwaniami strony. Hipotezie art. 49 k.p.c. odpowiada jedynie taka sytuacja, w której strona wykaże istnienie pomiędzy nią a wskazanym sędzią określonego stosunku emocjonalnego, który dla każdego obiektywnego obserwatora (a nie jedynie w subiektywnym odczuciu strony), na podstawie doświadczenia życiowego, mógłby wywołać wątpliwość co do bezstronności sędziego.

Nie można zgodzić się ze skarżącą, że okoliczności podane przez nią w uzasadnieniu wniosku o wyłączenie sędziego, jak też w zażaleniu, wskazują na istnienie podstaw do wyłączenia sędziego K K od rozpoznania niniejszej sprawy w trybie art. 49 k.p.c. Nie można bowiem przyjąć, że istnieje konflikt interesów pomiędzy nią, a sędzią referentem w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że na skutek zawiadomienia uczestniczki postępowania H S skierowanego do Prokuratury Regionalnej w B, postępowanie mające na celu zbadanie skargi prowadziła Prokuratura Rejonowa B – Południe w B w sprawie o sygn. akt  PR DS. 000/18. W dniu 25 czerwca 2018 r. wydane zostało postanowienie o umorzeniu postępowania, co Sąd I instancji ustalił na podstawie notatki urzędowej z dnia 4 lutego 2019 r. (k.352). Sąd Rejonowy zaznaczył, że  na etapie rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego rozstrzygnięcie w tym zakresie nie było prawomocne, bowiem w dniu 12 grudnia 2018 r. przekazano do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w S zażalenie na postanowienie o umorzeniu postępowania.

Skarżąca nie podważyła prawidłowości tych ustaleń.

Trzeba zarazem podkreślić, że sędzia K K złożył w trybie art. 52 § 2 k.p.c. oświadczenie, z którego jednoznacznie wynika, że nie istnieją jakiekolwiek okoliczności, które mogłyby wywoływać  uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności, a które uzasadniałyby wniosek o jego wyłączenie. Uczestniczka postępowania nie przedstawiła natomiast takich okoliczności, które - na gruncie postępowania  prowadzonego w sprawie II Ns 0000/17 z wniosku A A z jej udziałem i E K o zniesienie współwłasności - uwiarygodniałyby jej stanowisko o stronniczości sędziego K K. 

Zaznaczyć przy tym należy, iż w judykaturze jednolicie przyjmuje się, że niezadowolenie strony z przebiegu postępowania, przekonanie strony o prowadzeniu postępowania z naruszeniem przepisów prawa, nie uzasadnia wyłączenia sędziego (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 lutego 1976 r., II CZ 8/76, LEX nr 7802; z dnia 28 stycznia 2004 r. II UZ 105/03, LEX nr 1126842). Podobnie podstawą wyłączenia sędziego nie może być powoływana przez stronę wadliwość oceny prawnej sprawy, czy mankamenty postępowania dowodowego, bowiem kwestie te może być badane w wyniku zaskarżenia ewentualnego niekorzystnego rozstrzygnięcia zawartego w postanowieniu końcowym do Sądu II instancji.

Niezasadna jest argumentacja skarżącej co do rzekomego braku obiektywizmu Sądu Rejonowego w B rozpoznającego wniosek o wyłączenie sędziego oraz „specjalnych przywilejach dla sędziego K K”. Jak bowiem wynika z art.  52 § 1 k.p.c. o wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy, a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby sędziów - sąd nad nim przełożony. W myśl § 2 tego przepisu, postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów zawodowych po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Procedowanie co do wniosku H S o wyłączenie sędziego było zatem prawidłowe. Nie może również wpłynąć na ocenę zasadności zaskarżonego postanowienia okoliczność, iż w innym postępowaniu sądowym (sygn. akt I C 000/18 Sądu Rejonowego w B) inny sędzia niż sędzia K K został wyłączony od rozpoznania sprawy na postawie art. 49 k.p.c. Każdorazowo ocenie podlegają bowiem okoliczności danej sprawy, ponadto strona nie może poprzez składanie wniosku o wyłączenie sędziego wpływać na skład sądu rozpoznającego sprawę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 maja, II PK 344/09, OSNP 2011/21-22/271).

             Z tych względów orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

adwokat Białystok, pełnomocnik Bialystok,

uczestnik postępowania, wyłączenie sędziego,

zniesienie współwłasności, zażalenie