AKTUALNOŚCI
Sygn. akt VIII Kz 000/19
POSTANOWIENIE
Dnia 30 grudnia 2019 r.
Sąd Okręgowy w B VIII
Wydział Karny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący – Sędzia W O
Protokolant: B S
przy udziale Prokuratora
E M O
po rozpoznaniu w dniu 30
grudnia 2019 r.
w sprawie A B,
podejrzanego o czyny z art. 286 § 1 kk, zażalenia podejrzanego na postanowienie
Sądu Rejonowego w B z dnia 10 grudnia 2019 r. (sygn. akt III Kp 0000/19) w
przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania,
na mocy art. 437 § 1
k.p.k.
p o s t a n a w i a
zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy
UZASADNIENIE
Zaskarżonym
postanowieniem Sąd Rejonowy w B, na podstawie art. 249 § 1 k.p.k., art. 258 § 1
pkt 2 i § 2 k.p.k., zastosował wobec A B środek zapobiegawczy w postaci
tymczasowego aresztowania na okres 3 (trzech) miesięcy, to jest do dnia 00
marca 2020 roku do godz. 09:22.
Powyższe
postanowienie zaskarżył podejrzany. Wskazał, że tymczasowe aresztowanie będzie
miało negatywne konsekwencje dla jego rodziny, gdyż jest jedynym żywicielem
rodziny, zaś na jego utrzymaniu pozostaje żona oraz dwuletnie dziecko, które
jest w trakcie odbywania leczenia. Choroba dziecka wpływa na ilość codziennych
obowiązków podejrzanego. W związku z tym, że żona podejrzanego leczy się
psychiatrycznie, jego pomoc jest niezbędna (rodzina pozostaje w konflikcie z
teściami). A B wskazał także na konieczność przeprowadzki do innego mieszkania.
Podniósł ponadto, że nie był dotychczas
karany i zapewnił o braku możliwości kontaktowania się z innymi osobami, które
mogą posiadać wiedzę na temat zarzuconych mu czynów. Wskazał też na możliwość
powzięcia informacji przez innych osadzonych w areszcie o pełnieniu przez niego
służby w innym Zakładzie Karnym, podkreślając wynikającą z powyższych
okoliczności obawę o swoje bezpieczeństwo. Wniósł o zmianę tymczasowego
aresztowania na środek mniej dotkliwy.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Zażalenie podejrzanego
nie zasługiwało na uwzględnienie.
Dokonując kontroli
odwoławczej zaskarżonego postanowienia Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, iż
w stosunku do podejrzanego zrealizowały się przesłanki zastosowania
tymczasowego aresztowania, zaś zarzuty powołane w zażaleniu, jak i argumenty
przywołane na ich poparcie, nie mogą prowadzić do podważenia ustaleń Sądu I
instancji.
W pierwszej kolejności
należy podzielić stanowisko Sądu Rejonowego, iż w sprawie niniejszej
zrealizowała się ogólna przesłanka zastosowania środka zapobiegawczego, a
mianowicie dowody zgromadzone na obecnym etapie postępowania wskazują na duże
prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił zarzucone mu przestępstwo (art. 249
§ 1 k.p.k.). Istotnie - świadczą o tym przede wszystkim zeznania pokrzywdzonych
oraz czynności okazania, a częściowo także wyjaśnienia podejrzanego. Podkreślić
przy tym należy, że zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury na etapie
stosowania środków zapobiegawczych sąd nie jest zobligowany dokonywać
szczegółowej analizy zgromadzonych w sprawie dowodów, tak jak w fazie
wyrokowania, bowiem celem tego postępowania nie jest merytoryczna ich ocena i
ustalenie, czy oskarżony (podejrzany) dopuścił się zarzucanych mu czynów, a jedynie
rozważenie, czy dowody te stwarzają stan prawdopodobieństwa, o jakim mowa w
art. 249 § 1 k.p.k. (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26
listopada 2007 r., sygn. akt WZ 47/07, OSNwSK 2007/1/2684).
Zdaniem Sądu odwoławczego
Sąd Rejonowy trafnie wskazał, że po stronie podejrzanego istnieje realna obawa,
że przebywając na wolności może on podjąć działania, o jakich mowa w art. 258 § 1 pkt 2 kpk. Podejrzany
miał bowiem dopuścić się zarzuconego mu czynu wspólnie i w porozumieniu z
innymi osobami – które nie zostały dotychczas ustalone. Na chwilę obecną
informacje posiadane w tym zakresie przez organy ścigania są niepełne i należy
je poszerzyć. W sytuacji pozostawania na wolności, podejrzany miałby pełną
możliwość kontaktowania się z współsprawcami oraz świadkami, szczególnie, że
postępowanie przygotowawcze znajduje się w fazie, w której trwają działania
mające na celu wyjaśnienie wszystkich okoliczności popełnionych przestępstw. W
razie odstąpienia od tymczasowego aresztowania czynności te mogłyby zostać
zniweczone. Tylko zatem odseparowanie A B od świadków oraz nieustalonych
współsprawców uniemożliwi podejmowanie prób wpływu na ich relacje i
podejmowanie działań mających na celu polepszenie własnej pozycji procesowej.
Na ocenę występowania tej przesłanki nie ma wpływu fakt, że A B przyznał się do
popełnienia zarzuconych mu czynów, skoro nie wszystkie okoliczności ich
popełnienia zostały wyjaśnione.
Pamiętać też należy, że
obawy matactwa po stronie podejrzanego nie można wykluczyć na tej tylko
podstawie, że do tej pory nie podjął on działań, o jakich mowa w art. 258 § 1
pkt 2 k.p.k. Zaznaczyć bowiem należy, że warunkiem przyjęcia obawy matactwa,
jako przesłanki tymczasowego aresztowania, nie jest stwierdzenie, że matactwo
zostało dokonane. Sąd ma badać, czy podejrzany może zachować się w ten sposób,
a nie to, czy już tak postąpił (vide
postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 marca 2013 roku w sprawie
sygn.akt. II AKz 97/13, Lex nr 1321956).
W świetle powyższego należy uznać, że obawa matactwa po
stronie podejrzanego ma realny charakter. Tym bardziej, że wzmaga ją grożąca
Krystianowi Sobolewskiemu surowa kara, stanowiąca jednocześnie samodzielną
przesłankę jego izolacji na mocy art. 258 § 2 k.p.k. O takiej zaś wnioskować
można na podstawie ustawowego zagrożenia karą za zarzucone podejrzanemu czyny
(od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności). Niewątpliwie również zagrożenie
surową karą mogłoby skłonić podejrzanego do utrudniania postępowania w sprawie,
co uzasadnia zastosowanie wobec niego tymczasowego aresztowania.
Zgodnie z ugruntowaną
linią orzeczniczą w razie ustalenia, że podejrzanemu realnie grozi surowa kara
pozbawienia wolności (co jest uzasadnione przede wszystkim wagą zarzuconego
czynu), koniecznym staje się przyjęcie przewidzianego w art. 258 § 2 k.p.k.
domniemania, w formie uzasadnionej obawy podejmowania ze strony podejrzanego
działań mających na celu destabilizację procesu (vide m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2012 r. w sprawie o
sygn. akt I KZP 18/11, OSNKW 2012/1/1, publik.: Lex nr 1102081, postanowienie
Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 3 listopada 2010 roku, sygn. akt II AKz
719/10, publik.: Lex nr 686880).
Wskazane wyżej powody w
pełni uzasadniają decyzję o zastosowaniu wobec podejrzanego tymczasowego
aresztowania i jednocześnie wykluczają – na obecnym etapie postępowania –
możliwość zastosowania innego środka zapobiegawczego. Nie należy tracić z pola
widzenia, iż rola stosowania wszelkich środków zapobiegawczych sprowadza się do
zapewnienia prawidłowego toku postępowania, przy czym stosować należy takie
środki, które w sposób rzeczywisty, a nie jedynie iluzoryczny powstrzymają
podejrzanego przed podejmowaniem bezprawnych działań (postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Krakowie z dnia 5 maja 2004 r. w sprawie sygn. akt II AKz 144/04, KZS
2005/9/49, Lex 163937). Zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania
oznacza stworzenie przez organ je prowadzący takich warunków, że przebiega ono
w sposób określony przez ustawę procesową, zmierzając ku osiągnięciu jego
celów.
Sąd Rejonowy zasadnie
uznał, że jedynie środek zapobiegawczy o charakterze izolacyjnym w sposób
prawidłowy zabezpieczy przebieg postępowania przygotowawczego, zaś środki
wolnościowe takiego efektu nie zagwarantują.
Odnosząc się natomiast do
podnoszonych w zażaleniu okoliczności dotyczących niekorzystnego wpływu
tymczasowego aresztowania podejrzanego na jego rodzinę, wskazać należy, że nie
można ich uznać za negatywne przesłanki
stosowania tymczasowego aresztowania wskazane w art. 259 kpk.
Zgodnie z tym przepisem,
jeżeli szczególne względy nie stoją temu na przeszkodzie, należy odstąpić od
tymczasowego aresztowania, zwłaszcza gdy pozbawienie oskarżonego wolności pociągałoby wyjątkowo ciężkie skutki dla oskarżonego lub
jego najbliższej rodziny (art. 259 § 1 pkt 2). Wyjątkowo ciężkie skutki w orzecznictwie pojmowane są jako skutki,
które nie są normalnymi następstwami pozbawienia osoby wolności na skutek
tymczasowego aresztowania, a jedynie takie, które zagrażają egzystencji tych
osób (post. SA w Krakowie z 12.12.1996 r., II AKz 508/96). Od
stosowania tymczasowego aresztowania odstępuje się, gdy stosowanie go zagraża
poważnie egzystencji jego najbliższych, a nie wtedy, gdy powoduje jakiekolwiek
niewygody czy zagrożenia, zwłaszcza gdy da się im inaczej zaradzić (post.
SA w Krakowie z 19.10.2006 r., II
AKz 393/06). Nie są przy tym "wyjątkowo ciężkimi
skutkami" skutki w postaci pogorszenia się sytuacji rodziny podejrzanego (post.
SN z 29.9.2004 r., WZ
59/04) czy zły stan psychiczny żony podejrzanego wywołany silnym
stresem po jego aresztowaniu (post. SN z 26.9.2000 r., II
KZ 126/00). Niewątpliwie okolicznością taką nie jest też w żaden
sposób nie uprawdopodobniona okoliczność zajmowania wskazanego w zażaleniu
stanowiska pracy i wynikające z niej w wysokim stopniu abstrakcyjne obawy.
Nie można zatem zgodzić
się ze skarżącym, by zrealizowała się w niniejszej sprawie ujemna przesłanka
tymczasowego aresztowania. Zważyć bowiem należy, że o ile tymczasowe
aresztowanie zawsze wiąże się z pewnymi niedogodnościami dla najbliższych
podejrzanego, nie można uznać, by mogły one automatycznie przesądzać o
konieczności uchylenia tego środka.
Nie znajdując podstaw do
uwzględnienia zażalenia ani też okoliczności wyłączających możliwość
tymczasowego aresztowania A B, Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.
W O