AKTUALNOŚCI
droga konieczna
Sygn. II Ns
xxx/16
P O S T A N O W I E N I E
Dnia x września 2018 roku
Sąd Rejonowy w Białymstoku II Wydział
Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR K
Protokolant: M
po rozpoznaniu w
dniu X sierpnia 2018 roku w Białymstoku na rozprawie
sprawy z wniosku PT
z udziałem RA i RR i
Gminy Ch
o ustanowienie drogi
koniecznej
postanawia:
I. Ustanowić na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości
oznaczonej jako działka o numerze geodezyjnym YYY, położonej w obrębie ewidencyjnym 29 Z, jednostce
ewidencyjnej yyy_yy gm. Ch, powiecie Y, województwie podlaskim, dla której Sąd Rejonowy w
Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer BI1B/00000000/0,
stanowiącej obecnie własność PT – służebność drogi koniecznej na następujących
nieruchomościach:
1. działce oznaczonej numerem geodezyjnym YYY,
położonej w obrębie ewidencyjnym 29 Z, jednostce ewidencyjnej 200000_5 gm. Ch, powiecie
białostockim, województwie podlaskim, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg
Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer BI1B/00000000/0,
2. działce oznaczonej
numerem geodezyjnym YYY, położonej w obrębie ewidencyjnym 29 Z, jednostce ewidencyjnej yyy_y gm. Ch,
powiecie białostockim, województwie podlaskim, dla której Sąd Rejonowy w Białymstoku IX Wydział
Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą numer BI1B/0000000/0,
- stanowiących obecnie własność Gminy Ch, w granicach wykazanych na
projekcie służebności sporządzonym przez biegłego geodetę M. M. kolorem żółtym (k. 50 akt sprawy), o
długości 273 m na działce o numerze geodezyjnym 111111 oraz 189 m na działce o numerze geodezyjnym
2222, który to projekt uznać za integralną część niniejszego orzeczenia.
II. Zasądzić od P xxx na rzecz Gminy Ch tytułem wynagrodzenia za
ustanowienie służebności drogi koniecznej kwotę 18 złotych (słownie: osiemnaście złotych), płatną w
terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia, z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym
jak za opóźnienie, w razie uchybienia terminowi płatności.
III. Wydatki w
sprawie ustalić na kwotę 4.590,07 złotych i uznać je za uiszczone przez wnioskodawcę P xxx w
całości.
IV. Nakazać zwrócić ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białymstoku na
rzecz wnioskodawcy PT kwotę 709,93 złotych (słownie: siedemset dziewięć złotych dziewięćdziesiąt
trzy grosze) tytułem zwrotu niewykorzystanych zaliczek.
V. Zasądzić od
wnioskodawcy PT na rzecz uczestniczki RA kwotę xxxx złotych, w tym xxx złotych podatku VAT, tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.
VI. Stwierdzić, że zainteresowani we
własnym zakresie ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w
sprawie.
UZASADNIENIE
Wnioskodawca PT po sprecyzowaniu stanowiska wniósł o ustanowienie na rzecz każdoczesnego
właściciela nieruchomości oznaczonej jako działka o numerze geodezyjnym xxx/4 położonej w obrębie
ewidencyjnym
00 Z,
jednostce ewidencyjnej gmina Ch, powiecie białostockim, województwie podlaskim dla której Sąd
Rejonowy w Białymstoku IX Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr BI1B/00000000/0
stanowi obecnie jego własność, służebność drogi koniecznej na nieruchomości o numerze geodezyjnym
000/2 położonej również w Z, stanowiącej obecnie współwłasność w udziałach po 1/2 części uczestników
RA i RR, zgodnie z projektem sporządzonym przez biegłego geodetę Mirosława Pierończyka w wersji 2 na
karcie 96. Uczestnicy RA i RR domagali się tak sformułowanego wniosku, wskazywali na możliwość
ustanowienia służebności na działkach należących do gminy Ch, oznaczonych numerem geodezyjnym 000/2
i 1111. Uczestniczka gmina Ch nie zajęła stanowiska w sprawie. Sąd ustalił co następuje. W rejestrze
gruntów wsi Z, gmina Ch od założenia ewidencji gruntów, to jest od 1962 roku, w jednostce
rejestrowej nr 2 figurowały działki oznaczone numerami 555 o powierzchni 10,87 ha, 555/2 o
powierzchni 0,19 ha, 555/2 o powierzchni 0,4 ha, 555/5 o powierzchni 0,73 ha, co do których jako
właściciel figurował Skarb Państwa, a jako władający gruntem Białostockie Przedsiębiorstwo CB w
Białymstoku. W dniu 14 września 1974 roku został wydany akt własności ziemi nr PBG.OU.444444-119/74
wedle którego właścicielami gospodarstwa rolnego położonego we wsi Z, składającego się z działek nr
555/1 o powierzchni 0,47 ha i nr 555/3 o powierzchni 3,66 ha staje się S i M małżonkowie T,
poprzednicy prawo wnioskodawcy. W 1977 roku opracowano projekt podziału działek przeznaczonych po
wywłaszczeniu i w związku z planowanym otworzeniem kopalni gliny w Z, pośród działek przeznaczonych
do wywłaszczenia znalazła się między innymi działka 555/3 stanowiąca własność S i M T. W wyniku
opracowanego projektu podziału, działka 555/3 została podzielona na 2 działki, nr 555/4 o
powierzchni 2,98 ha i 555/5 o powierzchni 0,68 ha, a następnie na podstawie decyzji naczelnika
miasta i gminy w Ch z dnia 22 października 1979 roku, nr 8221/11/79 o wywłaszczeniu nieruchomości
działka nr 555/5 stała się własnością skarbu państwa.
Oprócz działki nr 555/5 wywłaszczono również nieruchomość o powierzchni
2,16 ha, której nadano nr 333 oraz o nieruchomość o powierzchni 0,08 ha, której z kolei nadano nr
323. W latach 1988 - 1989 dokonano odnowienia ewidencji gruntów obrębu Z, w ramach którego dokonano
następujących zmian. Działki oznaczone numerami 555 o powierzchni 10,87 ha, 555/2 o powierzchni 0,0
16 ha, 222/2 o powierzchni 0,64 ha, 555/5 o powierzchni 0,73 ha oraz 333 o powierzchni 2,14 ha
otrzymała nowy wspólny numer 555/1 o powierzchni 14,8 ha. W działce oznaczonej numerem 555/1 o
powierzchni 0,47 ha wyliczono nową powierzchnię 0,49 ha, działce oznaczonej numerem 555/4 o
powierzchni 2,98 ha wyliczono nową powierzchnię 2,95 ha. W rejestrze gruntów obrębu Z złożonym po
odnowieniu ewidencji gruntów, tj. w 1988 roku, w jednostce rejestrowej nr 1 wykazano działki nr
555/1 o powierzchni 4,8 h i 323 o powierzchni 0,06 ha co do których jako właściciel figurował Skarb
Państwa, a jako władający gruntem Białostockie Przedsiębiorstwo CB w Białymstoku decyzję wojewody
białostockiego nr GG.87228-33/12/92/94 z dnia 13 września 1994 roku stwierdzono nabycie przez
Wojewódzkie Przedsiębiorstwo CB w Białymstoku z dniem 5 grudnia 90 roku prawa użytkowania
wieczystego gruntu nr 222/1 położonego w Z gmina Ch. W latach 1994 - 95 opracowano projekt podziału
działki 222/1 na mocy decyzji burmistrza miasta i gminy Ch z 8 lutego 95 roku, dokonano zmiany
powierzchni tej działki, a następnie podzielono ją na 2 działki 000/2 o powierzchni 1,5815 ha i
222/3 o powierzchni 13,2293 ha, podział zatwierdzono decyzją burmistrza miasta i gminy Ch [ns
00:10:50.477] roku. Mocą aktu notarialnego z dnia 00 listopada 1995 roku RA nabyła prawo użytkowania
wieczystego nieruchomości zabudowanej składającej się między innymi z działek 000/2 i
222/3.
Następnie
na mocy aktu notarialnego z dnia 00 marca 1997 roku RA przeniosła na rzecz wspólników spółki
cywilnej Z RA i JS prawa użytkowania między innymi działki 000/2. Mocą postanowienia sądowego z dnia
21 stycznia 2010 roku wydanego w sprawie o sygn. II Ns 0000/2008 RA nabyła między innymi prawo
użytkowania działki 000/2. Następnie na mocy decyzji starosty powiatu białostockiego z dnia 00
listopada 2016 roku dokonano przekształcenia prawa użytkowania wieczystego m.in. działki 000/2 jako
własność. Mocą aktu notarialnego z dnia 0 lipca 2014 roku RA darowała swojemu synowi RR udział w 1/2
części m.in. w działce o nr 000/2. Informacja z wyciągu geodezji, katastru nieruchomości w
Białymstoku karta 115. Od kilku lat właścicielem działek 555/4 oraz 555/6 jest wnioskodawca PT,
natomiast sąsiadująca z nim działka 222/14 stanowi własność RA, a działka nr 000/2 współwłasność RA
i jej syna RR. Działki należące do wnioskodawcy tj. 555/6 i 555/4 nie są usytuowane w bezpośrednim
sąsiedztwie. Działka nr 555/6 graniczy z działką 555/5 zajętą pod drogę publiczną, a z przeciwległej
strony z działka nr 000/2 stanowiącą współwłasność uczestników. Działka 000/2 niejako rozdziela
działki wnioskodawcy. Działka 555/4 nie posiada z żadnej strony dostępu do drogi publicznej. Od
drogi publicznej usytuowanej na działce 555/5 dzielą ją działki nr 555/6, 000/2. Działka
wnioskodawcy nr 555/4 jest zabudowana. Znajduje się na niej między innymi budynek mieszkalny w
którym na stałe zamieszkuje matka wnioskodawcy i jego brat. Brat wnioskodawcy prowadzi na
przedmiotowej działce drobną działalność rolną, hoduje jałówki, ziemię obsiewa trawą. Wnioskodawca
zaś nie mieszka na stałe na przedmiotowej nieruchomości, bywa tam często dowożąc matce i bratu
zakupy.
Natomiast
uczestniczka na swojej nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą polegającą na wydobyciu gliny,
prowadziła. Po jej zakończeniu rozpoczęła pracę nad rekultywacją terenów na działce 222/14. Z kolei
przez działkę 000/2 biegnie rów melioracyjny, a także została ona obciążona służebnościami
dotyczącymi budowy drogi, prawa przechodu i przejazdu, prawa położenia przewodów wodociągowych i
korzystania z przyłącza wodociągowego. Nie stanowią one jednak przeszkód dla ustanowienia
służebności drogi koniecznej według opinii biegłego, karta 205. Do 2013 roku do działki 555/4
dojeżdżano drogą prowadzącą przez działkę oznaczoną obecnie numerem 222/14. W 2013 roku po
uzgodnieniach poczynionych przez zainteresowanych przesunięto wjazd na działkę 555/4 znajdujący się
na działce 222/14, wówczas 529/9, a w 2014 roku RA ogrodziła swoją nieruchomość uniemożliwiając tym
samym wjazd na działkę wnioskodawcy biegnący przez jej nieruchomość. Do działki wnioskodawcy nr
555/4 istnieje możliwość dojazdu przez działki stanowiące własność gminy Ch oznaczone nr 000/2, 1111
i 323. Zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Ch
zatwierdzonego uchwałą nr 00/244/01 miejskiej w Ch z dnia 27 grudnia 2001 roku, działka o numerze
1111 przeznaczona jest pod teren rolny, łąki i pastwiska, nieprzeznaczona pod zabudowę, a działka
323 pod zabudowę produkcyjno-usługową oraz pod urządzenia sportowe. Faktycznie jednak działki te
użytkowane są jako drogi i taki zapis wynika też z ksiąg wieczystych ustanowionych dla tych
nieruchomości. Działka 000/2 zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
przeznaczona jest pod drogę gminną jednojezdniową. Informacja z urzędu miejskiego w Ch, karta 119.
Działka 323 jest drogą o glinianej nawierzchni i przeważnie jest wykorzystywana przez pojazdy
rolnicze.
Sąd
zważył co następuje.
Kwestie
służebności drogi koniecznej reguluje przepis art. 145 kodeksu cywilnego, zgodnie z paragrafem 1
tego artykułu wynika, że przesłanką powstania roszczenia o ustanowienie służebności jest brak
odpowiedniego dostępu nieruchomości do drogi publicznej, przy czym przez brak odpowiedniego dostępu
należy rozumieć całkowity brak dostępu, dostęp niewystarczający pod względem fizycznym albo dostęp
niewystarczający pod względem prawnym. Natomiast wytyczenie szlaku służebności powinno nastąpić przy
łącznym uwzględnieniu przesłanek uwzględnionych w art. 145 paragraf 2 i 3 kodeksu cywilnego, a
mianowicie potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz najmniejszym
obciążeniem gruntów przez które droga ma prowadzić. Oprócz tego przeprowadzenie drogi koniecznej
powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy. W art. 145 paragraf 2 zdanie 1 kodeksu cywilnego
postanowione zasadą proporcjonalności związaną z wyznaczeniem szlaku służebności drogi koniecznej.
Proporcjonalność wymaga wyważenia interesów nieruchomości władnącej i obciążonej. I tak też uchwała
Sądu Najwyższego z 14 maja 2014 roku III CZP 14/14. W przedmiotowej sprawie biegły geodeta Mirosław
M. wskazał na 3 warianty urządzenia drogi dojazdowej do działki 555/4, pierwszy wariant zakładał
przeprowadzenie drogi przez działkę 222/14 pokrywającej się z dojazdem użytkowanym do 2013 roku.
Długość tak projektowanej drogi wynosiłaby 235 metrów i przy szerokości 5 metrów jej powierzchnia
sięgałaby 1175 metrów kwadratowych. Droga w tym wariancie została nakreślona na mapie stanowiącej
załącznik do opinii z 6 września 2016 roku kolorem czerwonym, karta 50. W tej samej opinii
przedstawił również 2 wariant zakładający przeprowadzenie drogi przez działki gminne o łącznej
długości 827 metrów, to jest o długości 365 metrów na działce nr 000/2, 273 metrów na działce nr
1111 i 189 metrów na działce 323.
W załączonej do opinii mapie, droga ta została oznaczona kolorem żółtym, karta 50. 3 wariant
zaprojektowany przez biegłego w opinii z 2 stycznia 2017 roku zakładał natomiast poprowadzenie drogi
dojazdowej przez działkę nr 000/2 o szerokości 5 metrów i powierzchni 88... droga w tym
wariancie została nakreślona na mapie stanowiącej załącznik do opinii z 2 stycznia 2017 roku kolorem
czerwonym punktami A B C D... części... wartość 56. Ostatecznie opinie biegłego nie były
kwestionowane przez strony i sąd po dokonaniu oceny materiału dowodowego, na podstawie opinii
biegłego oparł swoje rozstrzygnięcie uznając opinię sporządzoną rzetelnie, zgodnie z obowiązującym
przepisami. Wnioskodawca zamówienie służebności drogi koniecznej na działce nr 222/14,
stanowiącej własność wnioskodawcy i uczestniczki, tak jak w projekcie sporządzonym przez biegłego w
pierwszy wariancie. We wniosku i na rozprawach argumentował, że droga biegnąca przez tą działkę
istniała i była użytkowana przez jego poprzedników prawnych od wielu lat, droga jako trwałe,
widoczne urządzenie i umożliwiała prowadzenie upraw na działkach 555/6 i 555/4. Dodał też, że jego
rodzice zostali wprowadzeni w błąd przez ówczesne kierownictwo Zakładu C Z, która wówczas
zapewniała, że przedmiotowa droga jest planowana i będą mogli dozgonnie jej używać. Wnioskodawca
podał, że po likwidacji zakładu ceramicznego przez syndyka masy upadłościowej ziemię zajętą pod
drogę, ale syndyk powiedział, że musi kupić całą nieruchomość, na co wówczas nie było go stać.
Właścicielem działki 222/14 została RA i która w 2013 roku zezwoliła na dalsze korzystanie z drogi
pod warunkiem przeniesienia istniejącego wjazdu na działkę wnioskodawcy, co zostało tez potwierdzone
na piśmie, karta 14. Dzięki temu mogła rozpocząć pracę nad budową drogi do działek 222/10 i 222/12
umożliwiającej ruch pojazdów wysokotonażowych i ciągników o masie 40 ton, co miało służyć
przeprowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Po zrealizowaniu inwestycji uczestniczka nie
wyraziła zgody na notarialne ustanowienie służebności i w 2014 roku ogrodziła swoją działkę. To są
wyjaśnienia wnioskodawcy. Po sprecyzowaniu stanowiska ostatecznie wnioskodawca domagał się
ustanowienia służebności na działce 000/2, podał za obszar na działce 000/2, dzielący jego
nieruchomości, należał przed wywłaszczeniem jeszcze w 58 roku do jego dziadka.
Wnioskodawca ponadto nie zgadzał się na
ustanowienie służebności na działkach gminnych, wskazywał, że działka nr 323 jest w bardzo złym
stanie technicznym, ma glinianą nawierzchnię, cała więcej pełni funkcję dojazdową do pól i w związku
z tym jest wykorzystywana przez pojazdy rolnicze, które powodują uszkodzenia nawierzchni. Z uwagi na
takie jej wykorzystanie gmina traktuje ją jako drogę o najniższej randze i przydatności dla
społeczności lokalnej i tym samym przeznacza na jej utrzymanie tylko nieznaczne kwoty pieniężne.
Uczestnicy postępowania RA i RR nie zgadzali się z ustanowieniem służebności ani na działce 222/14,
ani na działce 000/2. Uczestniczka wyjaśniła, że nigdy nie obiecywała wnioskodawcy notarialnego
potwierdzenia służebności drogi przeprowadzonej przez działkę 222/14, wyjaśniła, że działkę musiała
ogrodzić ponieważ ciągle była zaśmiecana, zresztą sam wnioskodawca korzystał z jej gruntów jak z
własnych, na przykład łowił ryby w stawie. Podniosła ponadto, że ustanowieniu służebności na działce
222/14 stoi na przeszkodzie fakt, że prowadzi tam rekultywację gruntów po wygaśnięciu koncesji na
wydobycie gliny, otrzymała ogólny nakaz rekultywacji terenu. I to były wyjaśnienia uczestniczki.
Wskazała również, że ustanowienie służebności na działce 000/2 nie jest możliwe z uwagi na
ustanowione tam służebności, a także na fakt, że przez działkę 000/2 biegnie rów melioracyjny, co
także w zarzutach do opinii biegłego Mirosława M z 2 stycznia 2017 roku, zarzuty karta 102.
Oczywiście biegły odniósł się do tych zarzutów. Zdaniem uczestników opcjonalnym rozwiązaniem byłoby
ustanowienie służebności na działkach gminnych, które faktycznie są wykorzystywane jako drogi.
Wskazywali przy tym, że gmina dba o stan dróg, droga jest przejezdna, zresztą sami z niej korzystają
dojeżdżając do innych swoich nieruchomości. W sprawie zostali przesłuchani dwaj świadkowie, EP, KS.
EP zeznał, że na nieruchomości wnioskodawcy ostatni raz był w 97 roku i potwierdził przedstawione
przez wnioskodawcę tej nieruchomości w tamtym czasie. Świadek KS zeznał, że jest tam droga gminna,
ale tylko do posesji, jego posesji. Zezwolił jeździć tamtędy wnioskodawcy. Opisał, że czasem jest
droga tak zniszczona, że na wiosnę nie ma dojazdu, musiał często ją równać. Sąd dał wiarę
przesłuchanym świadkom, choć nie w zakresie oceny prawnej zeznań KS. Sąd po przeprowadzeniu oględzin
nieruchomości oraz po analizie załączonych danych, akt sprawy, dokumentów geodezyjnych i map, nie
miał wątpliwości, że roszczenie wnioskodawcy co do zasady usprawiedliwione.
Działka nr 555/4 nie ma należytego od
sąsiednich nieruchomości dostępu do drogi publicznej. Rozważając natomiast ogół okoliczności
podniesionych i udowodnionych w przedmiotowej sprawie sąd i ocenił, iż w świetle brzmienia przepisu
art. 145 k.c., ustanowienie służebności należało dokonać na działkach gminy 323 i 1147. Zadanie
przeprowadzonej przez starostwo powiatowe w Białymstoku, karta 115, wprost wynika, że działka wz
000/2 na której to działce wnioskodawca wnosił o ustanowienie służebności nie wchodziła w skład
gospodarstwa rolnego poprzedników prawnych wnioskodawców, tj. w skład działki 555/6 i 555/4. Pomimo,
że wnioskodawca przedstawił mapę z 1958 roku, z której wynika, że firma nieruchomość była w
posiadaniu dziadka wnioskodawcy AT, a następnie nieruchomość ta została podzielona 4 listopada 1971
roku, powstał nowy stan prawny, który został potwierdzony aktem własności ziemi wydanym na
poprzedników prawnych wnioskodawców. W niniejszej sprawie należało mieć na uwadze faktyczny sposób
wykorzystywania działek gminy, które choć w planie zagospodarowania przestrzennego zostały
przeznaczone na inne cele, w rzeczywistości traktowane są jako drogi. Do dróg gminnych zalicza się
drogi o znaczeniu lokalnym, niezaliczone do innych kategorii, stanowiącą uzupełniającą sieć dróg
służących miejscowym potrzebom. Zaliczenie do kategorii dróg gminnych następuje w drodze uchwały rad
gminnych po zaciągnięciu opinii właściwego zarządu powiatu. Przebieg dróg gminnych ustala rada gminy
w drodze uchwały. Drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych, w szczególności drogi
dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych są drogami wewnętrznymi. Własność działek wydzielonych na
drogi wewnętrzne z przeznaczeniem w planie zagospodarowania przestrzennego na drogi gminne,
przechodzi na rzecz gminy z mocy samego prawa, a więc bez konieczności podjęcia uchwały przez radę
gminy. Natomiast jeżeli plan zagospodarowania nie przewiduje takiego przeznaczenia, to droga
wewnętrzna nie może być uznana za drogę publiczną, chociażby w rzeczywistości odgrywała taką rolę.
Dlatego też sąd stwierdził, że droga publiczna jest drogą na nieruchomości 000/2. Sąd stwierdził, że
obciążenie służebnością drogi koniecznej na działce 1147 i 323 w istocie nie zmieni ich
rzeczywistego przeznaczenia i tym samym nie będzie stanowiła nadmiernego obciążenia. Tym czasem
odmiennie rzecz ma się w przypadku działek 222/14, 000/2 należących do uczestników, osób fizycznych,
które jako tereny prywatne mają zupełnie inną funkcję niż działki gminy. Wprawdzie biegły w swojej
opinii z 6 lutego z 2018 roku wskazał, że istniejące na działce 000/2 służebności dróg
melioracyjnych nie stanowią w zasadzie przeszkody dla ustanowienia służebności drogi koniecznej na
rzecz właściciela działki 555/4, to jednak przeważającym nad tym jest zdaniem sądu argument
dotyczący faktycznego przeznaczenia dróg gmin.
Nie było dostatecznie przekonywujący argument wnioskodawcy dotyczący stanu działki 323 i
jego faktycznego wykorzystania. Nie ma wątpliwości, że działka 323 jako droga nie jest atrakcyjna,
ma glinianą nawierzchnię, jest wykorzystywana przez pojazdy rolnicze i przez co narażona na
uszkodzenia, a w tym kontekście jest to istotne cel, sposób i częstotliwość z jaką właściciel
działki wykorzystywać będzie drogę. Wnioskodawca, co sam przyznał, z drogi korzysta 1 -2 razy w
tygodniu dowożąc bratu i matce zakupy, nie jest to jego centrum życiowe. natomiast utrzymanie,
zarządzanie dróg wewnętrznych należy do zarządcy terenu na którym jest zlokalizowana droga, a w jego
braku to właściciel terenu. Trzeba też podkreślić, że nazwaniem, nazwanie służebności w przepisie
145 kodeksu cywilnego drogą konieczną, po określeniu charakteru jako koniecznego połączenia
nieruchomości z drogą publiczną nie. W postanowieniu z 6 kwietnia 2004 roku I CZK 552/03 Sąd
Najwyższy stwierdził wyraźnie, że w sytuacji, w której istniejący dostęp do drogi publicznej jest
nieodpowiedni w skutek złego stanu technicznego tylko w pewnych okresach roku, złej pogody, regułą
powinna być naprawa szlaku drożnego i przystosowanie go do użytku w każdej porze roku, zamiast
ustanawiania służebności drogi koniecznej innym szlakiem, chyba że naprawa złego stanu drogi jest
niemożliwa lub wymaga niewspółmiernych i nieopłacalnych nakładów, co może mieć miejsce tylko i
zupełnie wyjątkowo. Sąd w pełni podziela to orzeczenie Sądu Najwyższego. Art. 145 stanowi
niewątpliwie ustawowe ograniczenie prawa własności dlatego ma wyjątkowy charakter, który nie zezwala
na stosowanie wykładni rozszerzającej. Istotna jest także wynikająca z art. 145 paragraf 2 zdanie 1
kodeksu cywilnego zasada proporcjonalności. Ustanowienie więc służebności drogi koniecznej powinno
być wynikiem bilansu korzyści i strat wynikających z przeprowadzenia drogi. Służebność jest prawem
na rzeczy cudzej, a jej celem jest między innymi godzenie interesu właścicieli sąsiadujących
nieruchomości. Jeżeli interesów tych nie da się pogodzić, mogą podstawę do ustanowienia służebności.
Zgodnie z art. 145 paragraf 3 kodeksu cywilnego przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać
interes społeczno-gospodarczy. Sąd ustanowienia służebności drogi popieranej przez wnioskodawcę
strony są skonfliktowane, o czym świadczą donosy do sprawy toczącej się przed organami administracji
ustanowienie służebności w takiej wersji oznacza, że z góry można przewidzieć, że będzie to
stanowiło dalsze zarzewie konfliktów sąsiedzkich, a to koliduje z interesem społeczno-gospodarczym.
W sytuacjach konfliktowych zatem należy wytyczyć drogę konieczną w sposób eliminujący przyszłe
spory. Za wydanym przez sąd rozstrzygnięciem przemawiał także aspekt ekonomiczny, to jest kwestia
wynagrodzenia za ustanowienie służebności. Opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego Andrzeja R
określiła wysokość wynagrodzenia za poszczególne warianty służebności drogi
koniecznej.
Sąd
stwierdził, że biegły wnikliwie przedstawił analizę i sposób wyceny w oparciu o swoją wiedzę i
doświadczenie zawodowe ustalił wysokość wynagrodzeń. W opinii z dnia 4 sierpnia 2017 roku i 20
kwietnia 2018 roku biegły Andrzej R ustalił, że jednorazowe wynagrodzenie za bezterminowe
ustanowienie służebności na nieruchomości 222/14 winno wynosić 57 757 zł, a na nieruchomości 000/2
2132 zł w wariancie A i 433 zł w wariancie B, karta 144, 182, podczas gdy wynagrodzenie za ustalenie
służebności na działkach gminy 18 zł, karta 256-262. Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności,
sąd orzekł jak w punkcie 1 postanowienia. W punkcie 2 zasądził wynagrodzenie zgodnie z opinią
biegłego 20 kwietnia 2018 roku, a który w tym zakresie nie była kwestionowana, a którą sąd podzielił
w całości. Wydatki w sprawie sąd ustalił na kwotę 4590 zł i 7 gr na którą złożyły się koszty obsługi
transportowej w związku z dojazdem sądu na oględziny 66 zł i 60 gr oraz wynagrodzenia biegłych w
łącznej kwocie 4523 zł i 47 gr. Kosztami tymi sąd obciążył w całości wnioskodawcę na podstawie art.
520 paragraf 1 k.p.c., albowiem wyłącznie w jego interesie toczyło się to postępowanie. Wnioskodawca
uiścił tytułem zaliczek kwotę 5300 zł, a zatem na podstawie art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca
2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, sąd w punkcie 4 postanowienia nakazał zwrócić ze
skarbu państwa wnioskodawcy kwotę 709 zł i 93 gr, stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami pobranymi, a
należnymi. Ponieważ interes uczestniczki i wnioskodawcy były sprzeczne w tym postępowaniu, a wniosek
ustanowienie służebności na nieruchomościach uczestników nie był uzasadniony, sąd zasądził od
wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę XXXX zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.
Została złożona faktura do akt sprawy. Sąd orzekł o tych kosztach w oparciu o przepis paragrafu 15 i
16 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z 22 października
2015 roku, obowiązującego w dacie wniesienia wniosku w niniejszej sprawie, uznając, że sytuacja
materialna i majątkowa wnioskodawcy nie uzasadnia od odstąpienia obciążenia go tymi kosztami. W
pozostałym zakresie o kosztach sąd orzekł na podstawie art. 520 paragraf 1 k.p.c.
adwokat Białystok postępowanie
cywilne
pełnomocnik
droga konieczna